Zëri Islam
Es selamu alejkum we rahmetullahi we berekatuhu

Ju deshirojme caste te mira ne forumin 'Zeri Islam', duke deshiruar qe te perfitoni nga ky forum.
Ne qofte se nuk jeni te regjistruar ne forum, atehehere klikoni ne butonin Regjistrohu dhe kjo nuk do te ju marre kohe me shume se 30 sec, ne qofte se jeni i regjistruar, atehere mund te hyni ne forum, duke klikuar ne butonin Identifikohu.
Zëri Islam
Es selamu alejkum we rahmetullahi we berekatuhu

Ju deshirojme caste te mira ne forumin 'Zeri Islam', duke deshiruar qe te perfitoni nga ky forum.
Ne qofte se nuk jeni te regjistruar ne forum, atehehere klikoni ne butonin Regjistrohu dhe kjo nuk do te ju marre kohe me shume se 30 sec, ne qofte se jeni i regjistruar, atehere mund te hyni ne forum, duke klikuar ne butonin Identifikohu.
Zëri Islam
Would you like to react to this message? Create an account in a few clicks or log in to continue.
Zëri Islam


 
ForumPortaliKërkoLatest imagesRegjistrohuidentifikimi
Es selamu alejkum vellezer dhe motra. Forumi "Zeri Islam" me permbajtje fetare, sapo eshte hapur dhe ka nevoje per anetare. Ndihmoni te perhapet fjala e All-llahut.
identifikimi
Identifikimi:
Fjalëkalimi:
Më Identifiko Automatikisht: 
:: Harrova fjalkalimin
Top posters
Kujtimi (163)
THEMELUESIT E KATËR MEDHHEBEVE TË NJOHURA Vote_lcapTHEMELUESIT E KATËR MEDHHEBEVE TË NJOHURA Voting_barTHEMELUESIT E KATËR MEDHHEBEVE TË NJOHURA Vote_rcap 
abdullahemin-besnikmumin (30)
THEMELUESIT E KATËR MEDHHEBEVE TË NJOHURA Vote_lcapTHEMELUESIT E KATËR MEDHHEBEVE TË NJOHURA Voting_barTHEMELUESIT E KATËR MEDHHEBEVE TË NJOHURA Vote_rcap 
Mustaf (16)
THEMELUESIT E KATËR MEDHHEBEVE TË NJOHURA Vote_lcapTHEMELUESIT E KATËR MEDHHEBEVE TË NJOHURA Voting_barTHEMELUESIT E KATËR MEDHHEBEVE TË NJOHURA Vote_rcap 
Armendi (15)
THEMELUESIT E KATËR MEDHHEBEVE TË NJOHURA Vote_lcapTHEMELUESIT E KATËR MEDHHEBEVE TË NJOHURA Voting_barTHEMELUESIT E KATËR MEDHHEBEVE TË NJOHURA Vote_rcap 
arbnora (13)
THEMELUESIT E KATËR MEDHHEBEVE TË NJOHURA Vote_lcapTHEMELUESIT E KATËR MEDHHEBEVE TË NJOHURA Voting_barTHEMELUESIT E KATËR MEDHHEBEVE TË NJOHURA Vote_rcap 
antimunafikun (9)
THEMELUESIT E KATËR MEDHHEBEVE TË NJOHURA Vote_lcapTHEMELUESIT E KATËR MEDHHEBEVE TË NJOHURA Voting_barTHEMELUESIT E KATËR MEDHHEBEVE TË NJOHURA Vote_rcap 
albert (3)
THEMELUESIT E KATËR MEDHHEBEVE TË NJOHURA Vote_lcapTHEMELUESIT E KATËR MEDHHEBEVE TË NJOHURA Voting_barTHEMELUESIT E KATËR MEDHHEBEVE TË NJOHURA Vote_rcap 
fatlume neziri (3)
THEMELUESIT E KATËR MEDHHEBEVE TË NJOHURA Vote_lcapTHEMELUESIT E KATËR MEDHHEBEVE TË NJOHURA Voting_barTHEMELUESIT E KATËR MEDHHEBEVE TË NJOHURA Vote_rcap 
Ardita (1)
THEMELUESIT E KATËR MEDHHEBEVE TË NJOHURA Vote_lcapTHEMELUESIT E KATËR MEDHHEBEVE TË NJOHURA Voting_barTHEMELUESIT E KATËR MEDHHEBEVE TË NJOHURA Vote_rcap 
Muhamedin.K (1)
THEMELUESIT E KATËR MEDHHEBEVE TË NJOHURA Vote_lcapTHEMELUESIT E KATËR MEDHHEBEVE TË NJOHURA Voting_barTHEMELUESIT E KATËR MEDHHEBEVE TË NJOHURA Vote_rcap 
Navigacion
 Portali
 Indeksi
 Lista e Anëtarëve
 Profili
 Pytësori
 Kërko
Tema Fundit
» Zekati
THEMELUESIT E KATËR MEDHHEBEVE TË NJOHURA Icon_minitimeSat Sep 17, 2011 4:01 am nga Armendi

» enis rama , nevoja jone per ALLAHUN
THEMELUESIT E KATËR MEDHHEBEVE TË NJOHURA Icon_minitimeSat Sep 17, 2011 3:53 am nga Armendi

» Ramazani
THEMELUESIT E KATËR MEDHHEBEVE TË NJOHURA Icon_minitimeSat Sep 17, 2011 3:46 am nga Armendi

» Njëzet e dy pyetje prej priftit për muslimanin,e një pyetje nga muslimani!
THEMELUESIT E KATËR MEDHHEBEVE TË NJOHURA Icon_minitimeMon Jun 20, 2011 10:54 am nga Kujtimi

» libri riajdu salihi vellimi i pare ne shitje
THEMELUESIT E KATËR MEDHHEBEVE TË NJOHURA Icon_minitimeMon Jun 20, 2011 10:53 am nga Kujtimi

» rruga me eshkurter per ne xhennet - enis rama
THEMELUESIT E KATËR MEDHHEBEVE TË NJOHURA Icon_minitimeThu Jun 09, 2011 2:37 pm nga abdullahemin-besnikmumin

» Teoria e re: Ne fakt njeriu nuk e mka prejardhjen prej majmunit
THEMELUESIT E KATËR MEDHHEBEVE TË NJOHURA Icon_minitimeWed Jan 05, 2011 1:43 am nga Kujtimi

» Hadithi i dites
THEMELUESIT E KATËR MEDHHEBEVE TË NJOHURA Icon_minitimeFri Dec 31, 2010 11:22 pm nga Kujtimi

» Të diplomuarit e parë të akademisë pedagogjike islame në Gjermani
THEMELUESIT E KATËR MEDHHEBEVE TË NJOHURA Icon_minitimeFri Dec 31, 2010 11:18 pm nga Kujtimi

Kush është në linjë
4 përdorues në linjë: 0 anëtarë 0 të fshehur 4 vizitorë

Asnjë

Rekord i përdoruesve në linjë ishte 30 më Mon Sep 20, 2021 3:12 pm
Statistikat
Forumi ka 55 anëtarë të regjistruar
Anëtari më i ri marisoltompson

Anëtarët e këtij forumi kanë postuar 210 artikuj v 152 temat
Ora
Affiliates
free forum
Vizitat nderkombetare
THEMELUESIT E KATËR MEDHHEBEVE TË NJOHURA Labels=0
Kërko
 
 

Display results as :
 
Rechercher Advanced Search

 

 THEMELUESIT E KATËR MEDHHEBEVE TË NJOHURA

Shko poshtë 
AutoriMesazh
Mustaf
Anetare i ri
Anetare i ri



Numri i postimeve : 16
Pikët : 54
Allahu të shpërbleftë : 6
Join date : 07/10/2010

THEMELUESIT E KATËR MEDHHEBEVE TË NJOHURA Empty
MesazhTitulli: THEMELUESIT E KATËR MEDHHEBEVE TË NJOHURA   THEMELUESIT E KATËR MEDHHEBEVE TË NJOHURA Icon_minitimeTue Nov 02, 2010 4:17 pm

Nga dijetarët e shumtë të cilët janë marrë me shkencën e fikhut, më së tepërmi janë dëgjuar dhe janë bërë të njohur katër dijetarët e famshëm. Medhhebët e tyre janë ruajtur me numrin më të madh të ithtarëve. Ata janë Imam Ebu Hanifja, Malik ibn Enesi, Muhammed ibn Idris Esh-Shafiu dhe Ahmed ibn Hanbeli.
Këtu, inshaAllahu, do t’i theksojmë shënimet e shkurtëra biografike të secilit prej tyre.

EBU HANIFE - NU’MAN IBN THABIT( 80 – 150 h.)

THEMELUES I MEDHHEBIT HANEFIJ

Emrin e ka: Imam E’dham Ebu Hanife, Nu’man ibn Thabit ibn Zuta el-Kufi. Prejardhjen e ka nga Persianët. Është lindur në vitin 80 , kurse ka vdekur në vitin 150 hixhrij. Ka jetuar në fund të dinastisë Emevite dhe në fillim të asaj Abasite. Thamë se i takon gjeneratës së tabiinëve, sepse i ka takuar disa as’habë. Dihet me siguri se e ka takuar Enes ibn Malikun dhe prej tij e transmeton hadithin e Pejgamberit a.s. që ka thënë: “Kërkimi i diturisë është obligim për çdo musliman”.
Ai është imam i shkollës racionaliste në Irak. Juristi islam më i njohur i kohës së vet. Imam Shafiu duke u impresionuar me njohjen e tij të fikhut, ka thënë: “Njerëzit janë të varfër në fikh në krahasim me Ebu Hanifen”. Ka qenë tregtar i tekstilit në Kufe. Ka mësuar hadith dhe fikh nga dijetarët më të njohur të kohës së tij, kurse i ka kaluar 18 vjet si nxënës special te dijetari Hammad ibn Sulejman, kurse Hammadi e ka patur mësues Ibrahim Nehiin. Ka qenë i rreptë në pranimin e hadithit. Ka patur kriteriume të ashpra, sepse ekzistonte numër i madh gënjeshtarësh, të cilët trillonin hadithe dhe ia përshkruanin të Dërguarit Muhammedit a.s.. Shumë e ka shfrytëzuar Kijasin dhe Istihsanin. Themelet mbi të cilat e ka ndërtuar medhhebin e tij janë:
Kur’ani,
Hadithi,
Ixhmai,
Kijasi,
Istihsani.
Nga lëmia e akaidit e ka shkruar librin “Fikhul ekber”. Është ruajtur deri sot dhe është shtypur. Më i njohur është verzioni me komentim të Mulla Ali Kariut (213). Ekziston poashtu edhe Musnedi i tij. Nuk ka lënë asnjë libër të shkruar nga fikhu. Mësimin e tij e ka ekspozuar në formë gojore, kurse nxënësit e tij kanë shkruar pas tij. Kështuqë deri sot besnikërisht dhe me kujdes janë ruajtur të gjitha mendimet dhe i tërë mësimi i tij.
Nxënësit e tij më të njohur janë:
Ebu Jusuf, Jakub ibn Ibrahim el-Kufi. Ai ishte gjykatës suprem në kohën e sundimit të Reshidit. Atij i takon merita më e madhe për ruajtjen e themeleve të medhhebit hanefij dhe përhapjes së mendimeve të tij në vise të ndryshme të botës. Kjo shumë ia ka lehtësuar pozitën, të cilën e ka zënë. Ai në shkencë e pat arritur shkallën muxhtehid mutlak. Por ka mbetur ndjekës besnik i mësuesit të tij.
Muhammed ibn Hasan Esh-Shejbani. Është i lindur në Vasit. Babai i tij ishte nga Damasku. Ai është rritur në Kufe, kurse më vonë jeton në Bagdad. Shkencën e fikhut e ka mësuar nga Ebu Hanifja. Pas vdekjes së Ebu Hanifes është shoqëruar edhe me Malikun. Ka qenë i talentuar dhe inteligjent. Edhe ky e arrin shkallën e muxhtehidit mutlak. Ka shkruar shumë vepra, materialin e të cilave e ka mbajtur në mend nga Ebu Hanifja. Atij po ashtu i takon merita e madhe për shënimin dhe kodifikimin e materialit të shkollës juridike hanefite. Është e njohur vepra e tij “Dhahiru Rivajeti”, e cila konsiderohet vepër mjaft e njohur dhe themelore në medhhebin hanefij.
Zufer ibn Hudhejl Ebu Hudhejl. Në fillim është shoqëruar me shkencëtarë të hadithit, kurse më vonë kalon ndër juristë-fukahenj. Veçanërisht me shkathtësi ka përdorur Kijasin (analogjinë).

MALIK IBN ENESI ( 93 – 179 h.)

THEMELUES I MEDHHEBIT MALIKIJ

Emri i tij i plotë është Imam Malik ibn Enes ibn Ebi Amir El-Asbehi. Me prejardhje është nga një fis i Jemenit. Mban pseudonimin Imam darul-hixhreti (Imam i shtëpisë së hixhretit – Medinës). Është i lindur gjatë kohës së sundimit të Velid ibn Abdul Melikut, kurse ka vdekur gjatë kohës së Reshidit në Medine. Krejt jetën e tij e ka kaluar në Medine, asnjëherë nuk e ka lëshuar. Sikur edhe Ebu Hanifja, ka jetuar në kohën e dy dinastive (Emevite dhe Abasite). Gjatë kohës së tij kufijt e shtetit islam dukshëm janë zgjeruar. Islami pati arritur gjer në Evropë. Andalusi tashmë ishte vend islam.
Që nga rinia e hershme është shoqëruar me shkencëtarë të mëdhenj të cilët atëherë qëndronin në Medine. Posaçërisht një kohë të gjatë i pati ndjekur ligjëratat e Abdurrahman ibn Hurmuzit, Nafi Mevla ibn Omerit dhe të Ibn Shihab Ez-Zuhrisë. Shejhu i tij në shkencën e fikhut ishte Rebiatu ibn Abdurrahman. Ka qenë imam në fikh dhe në hadith. E ka shkruar veprën e njohur me orient të fikhut dhe hadithit, Muvetta. Imam Shafiu për Malikun ka thënë: “Maliku është mësuesi im, prej tij e kam marrë diturinë, ai është dëshmi ndërmjet meje dhe Allahut xh.sh. . Nuk ka asnjë njeri, të cilit i besoj më tepër se Malikut. Kur të përmenden dijetarët, Maliku në mesin e tyre është sikurse ylli i dritës në mesin e yjve.”
Medhhebin e tij e ka vendosur në themelet vijuese:
Kur’ani,
Sunneti,
Ixhmai,
Kijasi,
Veprat e banorëve medinas,
Fjalët e as’habëve
Istihsani,
Sedu Dheria,
Istis’habi,
Mesalihul mursele, dhe
Sher’u men kane kablena (ligji i shpalljeve të mëparshme).

Për secilin prej burimeve apo themeleve të përmendura të medhhebit malikij, si dhe i të tjerëve, do të duhej shpjegim, por nuk duam detajisht të ndalemi, sepse në këtë punim theksi i veçantë vëhet në tema të tjera. Kush dëshiron të njoftohet gjërësisht me themelet e të gjitha medhhebeve, patjetër duhet t’u kthehet librave të Usuli fikhut, pa të cilat është e pamundur të kuptohet materia e fikhut, e sidomos kuptimi i teksteve dhe porosive të Kur’anit dhe Hadithit.
Imam Malik ibn Enesi ka patur shtatë nxënës, të cilët ishin nga Egjipti. Ata e kanë përhapur medhhebin e tij në Egjipt dhe në vende të tjera të Veriut të Afrikës. Gjithashtu i kishte patur edhe shtatë nxënës nga Maroku, të cilën fikhun e tij e sollën në vendet e tyre. Medhebi malikij është përhapur dhe ka mbijetuar në vendet ku kanë vepruar nxënësit e tij. Pjesëtarë të medhhebit malikij sot ka në Egjipt, Tunizi, Marok, Algjeri, Libi etj. Prej dallimeve të dukshme te pjesëtarët e medhhebit malikij, në krahasim me medhhebet tjera, është se ata gjatë faljes në namaz nuk i lidhin duart.

IMAM MUHAMMED IBN IDRIS ESH-SHAFIU (150–204 h.)

THEMELUES I MEDHHEBIT SHAFIJ

Imam Ebu Abdullah Muhammed ibn Idris Esh-Shafi’i, me prejardhje është i lidhur me pejgamberin Muhammed a.s. nga gjyshi Abdul-Menaf. Është i lindur në Gazë – Palestinë në vitin 150 hixhrij. Është i lindur në vitin e njëjtë në të cilin ka vdekur Ebu Hanifja. Shafiu ka vdekur në Egjipt në vitin 204 h.
Babai i Shafiut kishte vdekur kur ai i kishte vetëm dy vjet. Nëna e kishte çuar në Mekke, në vendin e të parëve të tij, ku ishte rritur si jetim. Në rininë e hershme e kishte mësuar (përmendsh) Kur’anin. Pas kësaj ishte dërguar në një fis beduin, i cili ishte më i njohuri për nga elokuenca, andaj aty e mëson gjuhën arabe burimore. Pastaj ka qenë nxënës te muftiu i Mekkës Muslim ibn Halid Ez-Zinxhiu, i cili i pati lejuar në moshën 15 vjeçare të japë fetva. Ashtu që në rininë e hershme ishte shumë solid në përvetësimin e shkencave islame. Pastaj u shpërngul në Medine dhe aty mësoi nga Imam Malik ibn Enesi. E ka dëgjuar Mevettain, të cilin e mban në mend për vetëm 9 netë. Pastaj me punë shkon në Jemen, e në vitin 183 h. udhëton për në Bagdad. Në Bagdad takohet me Muhammed ibn Hasanin, prej të cilit i merr librat e fukahenjve të Irakut dhe me të ka patur diskutime, të cilat Harun Err-Rreshidi i përcillte me kënaqësi. Kjo periudhë e jetës së tij është mjaft e rëndësishme. Pas kësaj shpërngulet në Egjipt, ku më pastaj edhe vdes. Imam Shafiun e kanë quajtur shehidul-ilmi (shehid i diturisë) për shkak të një ngjarje pak të çuditshme. Në Egjipt në atë kohë ka qenë i njohur dhe i përhapur medhhebi malikij. Me një rast Shafiu zhvillon një diskutim (polemikë) me një dijetar, i cili i takonte medhhebit malikij, natyrisht e ka mundur në diskutim. Mirëpo, nga hidhërimi ky i bie me një çelës të madh në kokë, prej të cilit Shafiu sëmuhet dhe së shpejti vdes. Ka patur numër të madh nxënësish të cilët më vonë e ruajnë dhe ua përcjellin të tjerëve mësimet e medhhebit të tij.. ka arritur shkallën muxhtehid mustekil (muxhtehid i pavarur). Allahu e shpërbleftë me xhennet!

AHMED IBN HANBEL ESH-SHEJBANI (163–241 h.)

THEMELUES I MEDHHEBIT HANBELIJ

Imam Ebu Abdullah Ahmed ibn Hanbel ibn Helal ibn Esed Ez-Zuhejli Esh-Shejbani është i lindur në Bagdad. Për të arritur dituri udhëton në të gjitha qendrat shkencore të asaj kohe: Kufe, Basra, Mekke, Medine, Jemen, Sham etj.
Kur Shafiu vjen në Bagdad, atij i bashkangjitet Ahmed ibn Hanbeli dhe mëson para tij. Edhe ky bëhet muxhtehid mustekil (muxhtehid i pavarur). E ka fituar edhe titullin imamul-muhaddithine (lideri i shkencëtarëve të hadithit). Kur e lëshon Bagdadin Shafiu thotë: “Në Bagdad nuk kam lënë njeri më të devotshëm më të mençur dhe më të ditur se Ahmed ibn Hanbelin”. Në qytetin ku ka lindur, aty edhe vdes në vitin 241 h. Edhe Ahmed ibn Hanbeli pas vete ka lënë shumë nxënës, të cilët e kanë ruajtur medhhebin e tij.

MUXHTEHIDËT TJERË

Kjo ishte një pasqyrë e shkurtër e periudhës së katër fukahenjve të njohur muxhtehidë, fikhu i të cilëve është ruajtur deri sot. Përveç këtyre katërve ka patur edhe dijetarë të tjerë, të cilët e kanë arritur shkallën e ixhtihadit, por medhhebet e tyre nuk janë ruajtur dhe nuk janë përcjellur më tutje. Nga ai grup do të përmendnim medhhebin e Sufjan Thevriut, Ibn Ebi Lejla, Davud ibn Alij El-Esfehani Dhahiri, Ibn Xherir Et-Taberi etj. Të katër medhhebet e përmendura më herët janë të pranuara nga Ummeti islam dhe në cilindo që dikush ka mësuar t’i shpreh ibadet Allahut xh.sh. e ka në rregull. Sepse të gjithë ata kanë qenë muxhtehidë të pavarur. Nuk lejohet të thuhet se njëri prej medhhebeve është më i mirë se tjetri dhe sidomos nuk lejohet të veprohet në diskriminim të medhhebit. Secili është i drejtë, sepse ai është ixhtihad i shkencëtarit që ka gradën e muxhtehidit, të cilët nëse me ixhtihadin e tyre kanë bërë veprime të mira tek Allahu xh.sh. i kanë dy shpërblime, e nëse kanë gabuar në nxjerrjen e dispozitës e kanë një shpërblim. Muxhtehidi gjithsesi është i shpërblyer. Kjo është thënë në hadith sahih. Kurse muslimanët tjerë, të cilët nuk e kanë arritur gradën e ixhtihadit e kanë për detyrë ta ndjekin njërin prej muxhtehidëve. Nëse ndodhë që të fillojë të merret me ixhtihad personi që nuk i plotëson kushtet e ixhtihadit, është gabimtar edhe nëse ia qëllon. Dera e ixhtihadit është gjithmonë e hapur, por vetëm për muxhtehidë. Kur’ani është shumë i qartë për këto çështje:
فَاسْأَلُوا أَهْلَ الذِّكْرِ إِنْ كُنْتُمْ لاَ تَعْلَمُونَ …
“ … pyetni pra dijetarët, nëse ju nuk dini” (En-Nahl, 43.)
ياَ أَيُّهاَ الَّذِينَ آمَنُوا أَطِيعُوا اللهَ وَ أَطِيعُوا الرَّسُولَ وَ أُوليِ الأَمْرِ مِنْكُمْ …
“ O ju që besuat, bindjuni Allahut, respektoni të dërguarin dhe përgjegjësit nga ju…” (En-Nisa, 59.). Me shprehjen “ulil-emri minkum” nënkuptohen muxhtehidët.

Nuk është e lejuar që njerëzit të shetisin nëpër medhhebe dhe t’i përziejnë dispozitat nga secili medhheb, e në fakt nuk e kanë mësuar asnjërin si duhet dhe në mënyrë të themeltë. Sidomos nëse dikush kërkon vetëm lehtësira (ruhsa) nga të gjitha medhhebet. Andaj u rekomandohet muslimanëve që ta ndjekin medhhebin në mesin e tyre, ai në të cilin janë institucionet e nevojshme përkatëse: shkollat (medresetë), kuadri i aftësuar-dijetarët, literaturën autentike në të cilën janë të shënuara dispozitat dhe mësimet e atij medhhebi. E palogjikshme, e parregullt dhe e pamenduar do të ishte që nëse në një midis është i përhapur medhhebi hanefij dhe i ka institucionet e nevojshme përkatëse, të cilat i cekëm, që dikush nëse e ka mësuar një apo dy dispozita nga një medhheb tjetër, e lëshon dispozitën e medhhebit hanefij dhe e merr atë mendimin tjetër. Dijetari Seid Ramadan El-Buti (Sirian) thotë se në këtë kohë nuk ka asnjë muxhtehid mustekil në mbarë botën islame (shih librin: dr. Seid Ramadan El-Buti, Zevabiu ve esudda verae kitab el-Xhihad fil-islam). Për këtë arsye kur të duhet të bihet vendim për ndonjë çështje, duhet të mblidhet konziliumi i shkencëtarëve dhe bashkërisht të marrin qëndrim për ndonjë çështje të caktuar. Medhhebet nuk janë themeluar me qëllim që ta ndajnë ummetin islam, por përkundrazi janë formuar me qëllim që të ruhet mësimi dhe shkenca islame. Pikërisht në këtë periudhë (periudha e katër muxhtehidëve të njohur) është bërë kodifikimi dhe përpunimi i dispozitave të fikhut për të qenë të kuptueshme për popullin. Dhe krejt ai material është shënuar dhe është ruajtur dhe harresa dhe nga shtrembërimi. Pas kësaj është prurë fetva për domosdoshmërinë e ndjekjes së njërit prej medhhebeve të pranuara në mënyrë që të ngushtohet rrethi i mundësisë që dikush arbitrarisht dhe në mënyrën e vet t’i interpretojë çështjet islame duke mos qenë kompetent për të. Që dikush të bëhet muxhtehid duhet të plotësojë mjaft kushte. Për shkak të natyrës së këtij punimi mbi medhhebet nuk kemi mundësi që tash gjerësisht të flasim mbi kushtet e muxhtehidit, por nëse mund të themi shkurtimisht, atëherë do të themi kështu: ky është personi i cili në mënyrë të përkryer është i njoftuar me Kur’anin dhe Sunnetin e pejgamberit të ndershëm Muhammedit a.s., krahas njohjes së gjuhës arabe, përsosmërisë së imanit, virtyteve dhe karakterit të moralit, talentit mendor, inteligjencës, pastaj arritjes së diturive para dijetarëve publik të pranuar e të njohur etj. Sa për ilustrim dhe duke tentuar të paraqesim madhështinë e gradës së një muxhtehidi do të theksojmë faktin vijues: Një numër shumë i madh i dijetarëve prej shek. 5 hixhrij e deri më ditët e sotme kanë qenë mukal-lidë (ndjekës) të njërit nga medhhebet e njohura të përmendura. Unë do t’i përmendi vetëm disa emra të njohur. P.sh. Imam Gazaliu- anëtar i medhhebit shafij, Imam Neveviu (shafij), Ibn Haxher El-Askalani (shafij), Ibn Abidini (hanefij), Ibn Rexheb (hanbelij), Ibn Arebiu (malikij) dhe kështu ka qenë gjatë të gjithë shekujve. Kjo ka zgjatur deri në kohën më të re kur muslimanët e kanë humbur forcën dhe ndikimin, të coptuar nga të gjitha anët, mes tjerash, edhe nga brenda, andaj paraqitet dukuria e pamedhhebizmit (el-lamedhhebijje), të cilën dijetari Dr. Seid Ramadan El-Buti e quan “novatoria më e rrezikshme e cila i kanoset sheriatit islam”. Ftuesit e pamedhhebizmit proklamojnë: “Në kohën e Muhammedit a.s. nuk ka pasur medhhebe, andaj në bazë të kësaj, as neve nuk na nevojiten. Secili duhet të kryejë prej dispozitave islame deri te të cilat vjen vet duke studiuar Kur’anin dhe Sunnetin qoftë ky madje edhe bujk, bari, nëpunës e të ngjashme…”. Mbi këtë dhe marrëzi të ngjashme më gjerësisht të shiqohet në librin e Dr. Seid Ramadan El-Buti “El-la medhhebijje”. A don të thotë kjo se të gjithë dijetarët, pas këtyre katër kolosëve (Ebu Hanifes, Malikut, Shafiut, Ahmed ibn Hanbelit) duke filluar nga nxënësit e tyre më të afërtë, si p.sh. të Ebu Hanifes: Ebu Jusufi, Muhammedi, Zuferi etj. të gjithë këta paskan devijuar rrugën e drejtë dhe kanë gabuar duke i ndjekur mësuesit e tyre, e deri në ditët e sotme!? Sikur se këta dijetarë nuk i paskan ditur citatet e mësuesve të tyre: “Nëse gjeni hadith sahih, ai është medhhebi im”, me çka sot shumë bilmeza kapen gjoja se medhhebet janë të themeluar në diçka tjetër e jo në Kur’an dhe Hadith. Muhammedi a.s. ka thënë:
لاَ تَجْتَمِعُ أُمَّتِي عَلَى خَطَإٍ …
“ Ummeti im nuk do të pajtohet në gabim”. (Hadith sahih). Kurse janë pajtuar në rregullësi të katër medhhebeve dhe në domosdoshmërinë e ndjekjes së njërit prej tyre. Ka ndodhur edhe kur ndonjë beduin nga shkretëtira të ketë thënë se medhhebet janë gjë e gabueshme dhe duhet ndjekur vetëm Kur’anin dhe Sunnetin dhe për këtë thënie nuk ka pranim as pajtim të askujt dhe mendoj se është absurde të vëhen në një rrafsh këto dy dukuri dhe për to të diskutohet. Dua posaçërisht të theksoj këtë fakt, të pranimit të këtyre medhhebeve nga ana e mbarë ummetit të Muhammedit a.s.. Nga ana tjetër edhe është e pamendueshme që dikush tash t’i mohojë medhhebet ekzistuese dhe të thotë se don drejtpërsëdrejti ta ndjekë Kur’anin dhe Sunnetin, këtë nuk mundet sepse ndërmjet tij dhe Kur’anit e Sunnetit ekzistojnë bjeshkë dhe pengesa të panumërta. Këtë do të mund ta thotë dikush që ka arritur gradën e ixhtihadit. Por, prap do të kishte nevojë të domosdoshme të akceptojë ixhtihadin e muxhtehidëve të mëparshëm.
Fatkeqësisht, ne sot po përjetojmë momente kur disa djelmosha mendjemëdhenjë, analfabetë ose gjysmanalfabetë apo edhe nga ndonjë haxhi më i vjetër merr guxim nga ndonjë shfreni dhe xhahilijet të flasë mbi medhhebet në kontekstet më negative. Sa të mjerë që duken sikur të mund të shiheshin me sy të të tjerëve. Kanë rënë në grackën e propagandës armiqësore. Thonë: “Nuk na duhen medhhebet”. Që t’i kenë të thyer muslimanët në aq grupe sa ka individë. Kjo po ndodh tash në kohën e dekadencës dhe të gjendjes mjaftë të dobët të muslimanëve. Ata të cilët flasin kundër medhhebeve të fikhut deshirojnë që muslimanët t’i kthejnë në fazën para paraqitjes së këtyre muxhtehidëve, të cilët kanë dhënë gjithçka prej vetes për ta ruajtur Islamin. Mundi i tyre ka rezultuar që ne sot e kemi të ruajtur Islamin.
Disa i japin të drejtë vetes që drejtpërdrejt vetë ta komentojnë Kur’anin dhe Sunnetin, pa u furnizuar me parakushtet e nevojshme pa të cilat nuk mund të kuptohen burimet e Islamit. Me këtë vetëm rritet anarkia dhe përçarja, kurse Islami ka ardhur me qëllim që të heqë anarkinë dhe të vendosë rregull çdokund.
Medhhebet e fikhut nuk përmbajnë në vete asgjë që bie ndesh me parimet e dy burimeve të Islamit: Kur’anin dhe Hadithin, por përkundrazi, medhhebet janë ato të cilat shpiejnë në kuptimin e porosisë së Kur’anit dhe të Hadithit. Sepse, një muxhtehid për ta dhënë qëndrimin për ndonjë çështje, duhet t’i tubojë të gjitha thëniet për atë çështje në cilin do burim të Islamit. Nëse rastësisht do të vinte deri te shkatërrimi i trashëgimisë së fikhut, atëherë automatikisht do të bëhet e pamundur që të kuptohen Kur’ani dhe Hadithi dhe do të hapet mundësia për interpretime arbitrare.
Imam Haremejni në veprën Burhan ka theksuar: “Muxhtehidët janë pajtuar se muslimanët e rëndomtë nuk mund të ndjekin cilindo as’hab r.a. vetë, por janë të obliguar ta ndjekin medhhebin e imamit i cili i ka kodifikuar dispozitat islame, i kanë shpjeguar dhe përkufizuar në tërësi – në libra të veçanta dhe kështu i kanë mbrojtur nga humbja dhe harresa. Të gjitha ato dispozita janë të themeluara në burime dhe janë përshtatur që të mund t’i kuptojnë njerëzit e rëndomtë dhe lehtë t’i ndjekin, ndërsa mendimet e as’habëve janë të shpërndara dhe nuk janë të tubuara dhe të ruajtura në një vend sikur medhhebet, ashtu që nëse dikush don ta ndjekë njërin nga as’habët, për shkak të mungesës së materialit të shkruar, nuk mund të vijë deri te zgjidhja e nevojshme”.
Gjithashtu dijetari i njohur Ibn Salah ka thënë: “Prej tash është e obligueshme ndjekja e njërit prej katër medhhebeve – sepse ato janë përhapur dhe shpërndarë si vepra të kodifikuara të veçanta që nuk është rasti me të tjerët”.
Për sa u përket dallimeve të dukshme të cilat ekzistojnë ndërmjet medhhebeve, mendoj se është e nevojshme që muslimanëve t’u sqarohen shkaqet pse dijetarët për disa çështje nuk janë pajtuar. Shumë porosi të Kur’anit dhe të Hadithit nuk kanë kuptim kategorik (delale kat’ijje), por janë të natyrës hipotetike (delale dhannijje). Kjo do të thotë se një porosi interpretohet në më shumë mënyra – që është specifikë e çmueshme e burimeve të Islamit. Si shembull do ta theksoj ajetin në të cilin Allahu xh.sh. flet mbi dispozitat e gruas së shkurorëzuar:
وَ الْمُطَلَّقاَتُ يَتَرَبَّصْنَ بِأَنْفُسِهِنَّ ثَلاَثَةَ قُرُوءٍ …
“ E ato gra që janë shkurorëzuar janë të obliguara të presin periudhën prej tre kuru’ …”(El-Bekare, 228). Është shtruar pyetja se ç’do të thotë fjala “kuru’”. Disa dijetarë kanë thënë se kuptimi i saj është “hajd” – periudhë mujore (menstruacione), kurse të tjerët kanë thënë se është “tuhr”- periudha e pastër ndërmjet dy periudhave (menzis). Këtu shkak për mospajtim është baza gjuhësore. Andaj thuhet se edhe qëndrimi i medhhebit të parë edhe ai i medhhebit tjetër është i drejtë, sepse ajeti është i kuptimit hipotetik. Kurse rezultati i mospajtimit të dijetarëve për këtë çështje shprehet në gjatësinë e zgjatjes së iddetit (pritjes) së gruas nga momenti kur i është dhënë talak (shkurorëzim). Dallimet e më tutjeshme kanë lindur në kriteret e pranimit të rivajetit të hadithit. Disa dijetarë kanë qenë të rreptë në pranimin e hadithit, nga frika se mos po futet ndonjë hadith i rrejshëm, andaj gjithmonë orientimin e kanë patur kah parimet e sheriatit të themeluara në argumente kategorike (delil katîi). Ndërkaq, imamët tjerë më lehtë i kanë pranuar citatet e hadithit, ndaj dhe ka ndodhur që të kemi kontradikta në mes haditheve me norma të ndryshme për të njëjtën çështje. Ekzistojnë edhe shkaqe të tjera për të cilat më detajisht flitet në librat e usuli fikhut (metodologjisë së fikhut). Konsideroj, shumë të rëndësishme që të përkthehen në gjuhën tonë disa libra të usulit, me çka besimtarëve do tu sqarohej vlera dhe rëndësia e fikhut.

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
nga NAMAZI, rregullimi: Mustafë Sh.
Mbrapsht në krye Shko poshtë
 
THEMELUESIT E KATËR MEDHHEBEVE TË NJOHURA
Mbrapsht në krye 
Faqja 1 e 1

Drejtat e ktij Forumit:Ju nuk mund ti përgjigjeni temave të këtij forumi
Zëri Islam :: Tema islame :: Dijetarët islamë-
Kërce tek: